2013. július 27., szombat

AZ AMERIKAI ŐSHONOS NYELVEK ROKONSÁGA A MAGYAR NYELVEL II. rész

211.KERÜL „ Avoid „
Hungarian : kerül
Kalif.Penutian : Miwok : keluh , Mutsun : kero

212.KÉS „ Knife „
Hungarian : kés , Sumer : su11 / zu
Kalif.Penutian : Plains M. : kuc.i , C.S.M. : ku-tʃi , N.S.M. : kuc.i / 
kuc.a ,Wintu : k’el
Mixe-Zoque : Oluta : cutsan

213.KESERŰ „ Bitter „
Hungarian : keserű
Kalif.Penutian : Plains M. : seksek , S.S.M. : cekcek.y-nt , N.S.M. : seksek-y / 
sike ,Wintu : ca-q , Mutsun : kas.a , Rumsen : kas
Mayan : ka(il) , Yucatec : kaah ,
Totonac : kax
Mixe-Zoque : Oluta : catsus  , Proto-M.-Z. : kacu „ bitter „ / ka(cu) „ sour „ ,
Mixe :  ka(x) „ bitter „


214.KÉSZ / KÉSZÍT „ Ready / Make „
Hungarian : kész / készít , Sumer : ki „ make „
Kalif.Penutian : Rumsen : xis „ make „ , Mutsun : ketʃi „ ready „ ,
C.S.M. : ej-ʃi „ to make „
Mayan : kec̆i / xise / ka-samuj „ work „
Mochican : Mochica  : ko
Mapuchean :  ka

215.KETTŐ „ Two „
Hungarian : kettő , Sumer : katu / kad / kat4,5 „ hand „ , Akkád : ʃitta
Kalif.Penutian : C.S.M. : ati-ka , S.S.M. : a-ti , N.S.M. : ’oti-ko ,
Lake M. : otta , Mutsun : kuta / utku „ double „
Rumsen : úti-s , Sta. Cruz C. : uthi-n , Wintu : ket „ abone „
Mayan : cat  , Chicomuceltec / Chorti : cate , Tzotzil : ca ,
Chontal : ca-to , Mopan : catuul

216.KÉZ/ KAR  „ Hand „
Hungarian : kéz / kar , Sumer : ʃu
Kalif.Penutian : Chalon C. : isa „ arm „ , Mutsun : isa „ arm „ / ’is.u „ hand „ ,
Sta. Clara C. : su „ arm „ , Rumsen : ’is , hand „ , Chochenho : ’iʃ.u „ hand „ 
N.S.M. : ’uk.us-u „ arm „ / tissu „ arm / nails „ , Plains M. : ’ek-uh „ arm „ ,
Coast M. : uku „ hand „ , S.S.M. : tissu „ nails „ , C.S.M. : tissu „ tissu „ hand „ ,
Lake M. : ’uk.u , Wintu : qed „ arm / se „ „ hand „
Mayan : kabal , Yucatec : cab / qab , Huastec : kubac , Itza : kab
Mixe-Zoque : Oluta : cu , Sayula : cu , Proto-Zoque : ki „ hand  / kicus „ nail „
Cullean : uru sagars
Chipayan : Chipaya :  esna / issu „ nail „ Proto-Uru : kara , 
Uru / Chipaya : kara
Mapuchean :  kuk

217.KI / KIT „ Who „
Hungarian : ki / kik
Chipayan : kallahuaya : khii , Pukina : ki / kin
Mapuchean :  kin „ who „ / chem „ what „

218.KI / KINNT „ Out „
Hungarian : ki / kinnt
Mapuchean : kintun „ to watch „

219.KIÁLT „ Cry / Call „
Hungarian : kiált , Sumer : a-kil
Kalif.Penutian : Mutsun : xili.l „ cry / call „ , Proto-Wintu : watʃ-i „ call „

220.KIS / KICSI „ Small / Little „
Hungarian : kis / kicsi , Sumer : kiʃi / kiʃim „ ant „
Kalif.Penutian : Wintu : kutʃi / ku-te „ small „ , Mutsun : itce „ little „ /
ku. tʲi „ small „ , S.S.M. : cin.ipi , C.S.M. : tunitʃi „ small „ ,
Plains M. : ’itit.i , „ narrow „ ,
N.S.M. : ’i tʃ-ipi-t.i „ small „>  (icipici ) ,
Rumsen : puʃʃun „ little / small „ > ( icipici ) , Chochenho : ku. tʃi „ small „
Yokuts : guci’ „ tiny „
Mayan : c̆ic̆ic „ small „ , Mopan : cicip  , Chorti : c̆uc̆y , Quiche : chuti „ small „
Mochican : Mochica  : chisi / tsisi „ child „ / tchuto „ little „
Tallan : Colan : icum „ boy „ , Catacao „ icuchim „ boy „ / pichim „ woman „ /
icuchim capuc „ girl „ , Colan : hicu „ girl „ ,
Chipayan :  Uru : kuchi / uchuchu , Uchumataqu : ucha , Chipaya : koozi „ 
thin „
Mapuchean :  pichi / puchu / pichitu „ short „ , pichi „ few „ , pichirunae „ easy „ ,
pichi „ boy „

221.KOBAK „ Nob „
Hungarian :  kobak
Mixe-Zoque : Oluta : copac ,Sayula : copac , Mixe : kepajk   ,
Proto-Zoque : kopak , Proto-M.-Z. : kopahk

222.KŐ „ Smoke „
Hungarian : kő , Sumer : ku / ka / kur „ smoke „ / ku „ to found „ / ka „ 
basalt „
Kalif.Penutian : Nisenam : Kaw „ ground / soil „  ,
Maidu : k’aw „ dust „ /k’aw-i „ smoke „ ,
Wintu : kap „ stone / smoke „ , N.S.M. : hak.is-i
Mayan : Aguakatec : cub / cup , Ixil : cub / qub
Huave : kan
Mixe-Zoque : proto-M.-Z. : ca „ stone „ , proto-Zoque : hokoh „ smoke „
Mapuchean :  kura / kurra



223.KÖNYÖK „ Elbow „
Hungaryian : könyök
Kalif.Penutian : Costano : kunlulis , Sta. Cruz C. : kululis

224.KÖP. „ Spit „
Hungarian : köp , Sumer : uh „ to spit „
Kalif.Penutian : Wintu : tubes „ saliva „ / cOk „ spit „ , Proto-Wintu : thub „ 
spit „ ,Mutsun : thub „ spit „ , Plains M. : je.p „ spit / saliva „
Mayan : Mam : cub , Uspantec  : c̆ub / c̆up  
                                

225.KÖR / KEREK „ Round „
Hungarian : kör / kerek , Sumer : kar „ to avoid „ / kar+ag „ to turn around „
Kalif.Penutian : Mutsun : ker , Wintu : ker / kerek , ke-rik „ black spider „ / 
kerek „ spider „

226.KŐRISFA „ Ash Tree „
Hungarian : kőrisfa
Kalif.Penutian : Patwin : irit

227.KOROM „ Soot „
Hungarian : korom
Kalif.Penutian : Costano : kar „ smoke „ , Miwok : kal „ smoke „

228.KÖRÖM „ Fingers / Nails „
Hungarian : köröm
Kalif.Penutian : Rumsen C. : turis „ fingers „ , Wintu : k1eles „ nail „
Chipayan :  Proto-Uru : kara „ hand „ , Uru / Chipaya : kara „ hand „

229.KÖT / KÖTÉL „ Cord / Ripe / Tie „
Hungarian : köt / kötél , Sumer : kad4,5 „ tie / to tie „
Kalif.Penutian : Mutsun : kut , Maidu : k’-ta „ rope „ , C.S.M. : kuʃilu „ string „ ,
Lake M. : cutsa „ string „ , Coast M. : kattcen

230.KÖZEL „ Near „
Hungarian : közel
Kaif.Penutian : Plains M. : haj.e , S.S.M. : hoje.-ta / haj.e-nt , Wintu : cOk ,
Proto-Wintu : tʃok-i
Chipayan : Uru : kesuchu / kesus / ok-sai

231.KÖZT / KÖZÖTT „ Among / Between „
Hungarian : közt / között , Sumer : dalba „ between „
Kalif.Penutian : Wintu : kala-n / kalay „ among „
Chipayan :  Chipaya : khosu

232.KÖZ(ÉPSŐ) „ Middle „
Hungarian : köz(épső) , Sumer : kar „ central „
Kalif.Penutian : Wintu : kala-n / kalay „ among „

233.KUCSMA „ Cap „
Hungarian : kucsma
Chipayan : Chipaya : kuchna „ pants „

234.KÜLD „ Sand „
Hungarian : küld
Kalif.Penutian : Mutsun : ok / oke

235.KÚT „ Well „
Hungarian : kút
Chipayan :  Chipaya : tux

236.KUTYA : „ Dog „
Hungarian : kutya , Sumer : kudda / ku-ti-a
Kalif.Penutian : Yokuts : katciu

237.KŰZD „ Fight „
Hungarian : küzd , Sumer : keshda
Kalif.Penutian : Wintu : kese


238.LÁB „ Foot „
Hungarian : láb , Sumer : dal
Kalif.Penutian : Coast M. : hol

239.LÁNG  ( ég) „ Flame „
Hungarian : láng
Kalif.Penutian : Plains M. : lamma „ sweat house „ ,
Marin M. : lamma „ sweat house „ ,
Bodega M. : lanma „ sweat house „ , Chikchansi Y. : lom-uk „ to sweat „
Mayan :
Totonac : Proto-Totonac : lamá „   burn / flamá „
Mixe-Zoque : Mixe : lamá „ to flamá „

240.LÁNY „ Girl „
Hungarian : lány , N. Subartu : alan
Kalif.Penutian : Proto-Wintu : lo.j

241.LE / LENN / LEFELÉ „ Down „
Hungary : le / lenn / lefelé
Kalif.Penutian : C.S.M. : ala „ down „ , S.S.M. : wal.i-nt „ down „ ,
C.S.M. : wal / huje „ down ward „

242.LÉGY „ Fly „
Sumer : num
Kalif.Penutian : C.S.M. : nomo ’.koʃu

243.LE „ Find „
Hungarian : lel
Mayan : Huastec : elaal „ to meet „

244.LEVEGŐ  / LÉG / LÉLEK „ Air / soul „
Hungarian : levegő / lég / lélek , Sumer : lil „ soul / to breathe „
Kalif.Penutian : Plains M. : lil.ik „ thunder „ / wei.li „ air „

245.LÓG „ Hang „
Hungarian: lóg
Kalif.Penutian : Mutsun : laki


246.LŐ ( NYILAT ) „ TO SHOOT „
Hungarian : lő ( nyilat )
Kalif.Penutian : Patwin : ɨila „ to shoot „

247.LÖK / TOL „ Sali „
Hungarian : lök
Kalif.Penutian : Maidu : lok , Miwok : lik-ta , Wintu : k’Or

248.LÚD „ Goose „
Hungarian : lúd , Sumer : luga
Kalif.Penutian : Maidu : lak , Wintu : laq , Proto-Wintu : lag ,
Nisenam : lak / la „ gray goose „

249.MA „ Today „
Hungarian : ma
Kalif.Penutian : Mutsun : naha „ today „ , Wintu : san „ today „ /
hima „ morrow „ ,
S.S.M. : ne’na-nt „ time „ > minap

250.MACSKA „ CAT „
Hungarian : macska
Mayan : Huastec : mis̆tu , Yucatec / Itza / Mopan / Chorti / Chol /
Chuj / Chicomuceltec/ Tzotzil / Tzeltal / Tojolabal / Jacaltec /
Kanjobal  : mis ,
Quiche : mis / més , Kekchi : mes / mix
Totonac : mistu
Huave : mitci
Mixe-Zoque : Mixe : misto , Sayula : mistun
Mochican : Mochica : mis
Chipayan : Uru : masulata , Chipaya : mishi
Mapuchean :  mis

251.MADÁR „ Bird „

Hungarian : madár
Mayan : Chorti  / Chontal / Tzotzil : mut , Chol : muty
Mixe-Zoque : Oluta : musi

252.MAG „ Seed / Grain „
Hungarian : mag , Sumer : mug2 „ seed / mu+ag „ sead / to work „
Kalif.Penutian : Pitt River : na’ci , Maidu : k’om-i , Wintu : paq / pak ,
Mutsun : ama-knis „ seed „
Mayan : Kiche : baq , Kakchikel : naq „ grain „ , Chol : pak , Itza : koh
Mixe-Zoque : Mixe : mook „ corn „
Mochican : Mochica  : packke „ bean „
Chipayan : Uru / Chipaya : piuke

253.MAGAD „ Yourself „
Hungarian : magad
Chipayan : amki

254.MAGAS „ Tall „
Hungarian : magas , Sumer : suk-un „ hersht „
Kalif.Penutian : Plains M. : kac.a
Mixe-Zoque : Sayula : mujuc „ difficult „

255.MAJD „ Then „
Hungarian : majd
Mayan : Tzotzil : me

256.MAMA „ Mum „
Hungarian : mama
Mixe-Zoque : SAyula : mam „ mother „ ,  Oluta : unac „ girl „
Cullean : mamá
Tallan : Colan : mam „ father „ / nun „ mother „
Mapuchean :  mamá „ mother „ , moyo „mum  „

257.MÁR „ Already „
Hungarian : már
Kalif.Penutian : Mutsun : ar / aru

258.MÁS / MÁSIK „ Other / Another „
Hungarian : más / másik , Sumer : maʃ
Kalif.Penutian : Miwok : moc.a , Mutsun : ani
Mayan : Aguacatec / Ixil : mas̆ , Uspantec : mas̆ / mes̆ ,
Achi : mosim

259.MEDVE „ Bear „
Hungarian : medve , Sumer : nasu
Kalif.Penutian : Plains M. : ’ysy.mati , N.S.M. : 1ysy.mati , Wintu : ʎos

260.MELEG „ Hot „
Hungarian : meleg , Sumer : zalag / zal(ag ) „ star „ / bil „ to burn „
Kalif.Penutian : Nisenam : ilak „ hot „ , Maidu : ilak „ hot „

261.MELL „ Breast „
Hungarian : mell , Sumer : eme
Kalif.Penutian : Wintu : „em , Proto-Wintu : ’imit , Mutsun : mu.s ,
Rumsen : mu.s , Chochenho : mu. ʃ , Pass Creek : minits ,
Plains M. : mu / musu „ breast / nipples „ ,
N.S.M. : musu’.a / min „ breast / nipples „ , C.S.M. : mu-su
Mayan : im / yim , Huastec : imil
Mapuchean :   moyo „ breast „ / moyoln „ suck „

262.MELLETT „ Near „
Hungarian : mellett
Kalif.Penutian : Nisenam : me.’le’di’

263.MÉLY : „ Deep „
Hungarian : mély
Kalif.Penutian : Miwok : mul , Nisenam : mul „ dep water „

264.MEN / MENNI / MEGY „ Go „
Hungarian : men / menni / megy , Sumer . ma3 „ to go „ / ge-n „ come „
Kalif.Penutian : Chalon C. : nen(i) „ to go „ , Mutsun : xine „ go „ /
hin.e „ walk „ , Rumsen : xin „ walk „ Wintu : hen „ come / arrive „ ,
Proto-Wintu : hen „ arrive „ , Plains M. : meke.j.y , N.S.M. : muke.j.y ,
C.S.M. : manh „ to pass „
Mayan : Itza : man „ pass / arrive „ , Ixil : ben , Mam / Quiche / Achi /
Kakchikel / Yucatec / Itza : bin , Yucatec : ben / bini / binel „ to walk „ ,
Uspantec : be>en
Mixe-Zoque : Mixe : min „ to come „ / minx / mim / min / men „ come „ ,
Proto-M.-Z. : min „ to come „ ,  Proto-M.-Z. : niks
Mochican : Mochica : an / Pruhua : ma
Mapuchean :  me / amin „ go „ , konun „ go in „  , amun / amuntun „ go „
/ lamen / lanaken „ go down „ , nehuln „ run „


265.MENNYDÖRGÉS / DÖRÖG ) „ Thunder „
Hungarian : mennydörgés / dörög , Sumer : an-uraʃ „ heaven „
Kalif.Penutian : Mutsun : tura , Rumsen C. : tura , Chalon C. : turan ,
Wintu : tʰum

266.MERRE  ?„ Where „
Hungarian : merre ? , Sumer : me-a
Kalif.Penutian : N.S.M. : min.i’

267.MESE : „ Fairy tale „
Hungarian : mese , Sumer : me „ to tell „
Kalif.Penutian : Miwok : maco / macoa / mataw „ to speak / to talk „
Mutsun : monse / monsie „ to relate / to recount „

268.MEZ „ Dress „
Hungarian : mez
Mayan : Yucatec / Tzotzil / Tzeltal / Lacandon : mac , Mopan : mac-ic ,
Kanjobal : maqil            

269.MÉZ „ Honey „
Hungarian : méz
Kalif.Penutian : Plains M. : mijel , Yokuts : miyel „ bee / money

270.MEZŐ „ Meadow „
Hungarian : mező
Mochican : Mochica : usenic

271.MI / MIT ?„ What ?„
Hungarian : mi / mit ? , Sumer : minu
Kalif.Penutian : C.S.M. : mi , Maidu : mí , S.S.M. : mi
Mochican : Mochica : maich   „ we „

272.MI / AMI „ We „
Hungarian : mi / ami , Sumer : me
Kalif.Penutian : Nisenam : mi , Wintu : ni , Proto-Wintu : ne’c , Maidu : nec ,
Mutsun : mak , Rumsen C. : mak , Chalon C. : mekan ,
S.S.M. : ma.s / maʃ / mahi ,
Bodega M. : ma-ko / maa-ko , N.S.M. : me / mas , C.S.M. : ma.ʃ
Mayan : max / ma-sh
Mochican : Mochica : amich

273.MIENK „ Ours „
Hungarian : mienk
Kalif.Penutian :Maidu : mínki

274.MILYEN ? „ What ? „
Hungarian : milyen
Kalif.Penutian : Miwok : mi

275.MIKOR ? „ When ?„
Hungarian : mikor ?
Kalif.Penutian : Mutsun : mani , Miwok : mi-ta-n

276.MINAP „ Now „
Hungarian : minap
Mixe-Zoque : Sayula : jinap

277.MIND / MINDEN „ Entire „
Hungarian : mind / minden , Sumer : em-nam „ entire „ / imin2,3 „ all „
Kalif.Penutian : Mutsun : imin „ all „

278.MINDIG „ Always „
Hungarian : mindig
Kalif.Penutian : Mutsun : ima / imi , Plains M . : nume(h) , 
C.S.M. : nuna. ʃa-j ,
N.S.M. : ’oma , Wintu : he.n

279.MŐGÉ „ Behind „
Hungarian : mögé
Mixe-Zoque : Sayula : mujusam
Hibito-Cholan : Chalon :  monte


280.MOND / MONDANI „ Say / Tell „
Hungarian : mond / mondani , Sumer : inim „ world „ / mu „ to tell / speak „
Kalif.Penutian : Mutsun : monse / monsie „ to recount / to relate „ ,
Miwok : mance ?

281.MOS „ Wash „
Hungarian : mos , Sumer . tus17  „ bath „
Kalif.Penutian : Mutsun : kusa , Wintu : ʎos
Chipayan :  Chipaya : axma


282.MOZOG „ Move „
Hungarian : mozog , Sumer : ma3 „ to go „
Kalif.Penutian : Wintu : mor , Proto-Wintu : moroq , Patwin : moɨok „ 
to move „

283.( az én ) M „ My „
Hungarian : ( az én ) m , Sumer : naga
Kalif.Penutian : Wintu : ni , Nisenam : ni , Tachi Y. : nim

284.MÚL „ To pass time „
Hungarian : múl , Sumer : mal / mulu
Kalif.Penutian : Miwok : mul

285.MUNKA „ Work „
Hungarian : munka
Mayan : Chuj : munlj , Jacaltec : munlahan , Kanjolabal : mulnajil
Mapuchean :  muln „ do / make „

286.NAGY / NAGYOBB „ Big / Large / More „
Hungarian : nagy / nagyobb ? Sumer : nu58…g) / ( nu-)g / nu5 / nad /
na 2 big „ / suk-un „ height „ , Akádd . nadu
Kalif.Penutian : Nisenam : muk „ large / wide „ , Maidu : muk „ large „ ,
Plains M. : ’ancu „ wide „ / nume(h) „ more „ N.S.M. : ’ ancu „ wide „ ,
C.S.M. : manik , Mutsun : ’ade „ big „
Mayan : Yucatec : nuc / nuuk , Itza : nukuch / nuh , Chol : nuc / niuc ,
Tzeltal : Tzotohil : muk
Totonac : maqaqay
Huave : nadam
Mixe-Zoque : Sayula : muj
Chipayan : Uchumataqu : untu
Mapuchean : ingat „ huge „

287.NAP „ Sun „
Hungarian : nap , Sumer : ud / utu / u4 „ sun „ / nap „ heaven „
Kalif.Penutian : Chukchansi Y. :  op , Valley Y. : op , North Y. : op , 
Dumna Y. : op „ slay „ , Yawadanchi Y. . opdi „ slay , Konkow : po „ night „ , 
Yokuts : ’op „ moon „
Mayan : hop ( fűt „ stoke „ )
Tallan : Colan : turinap , Catacao : nap „ sun „ / nag „ luna „
Mixe-Zoque : Mixe : japoom  „  morning „
                                 
288.NE / NEM „ No / Not „
Hungarian : ne / nem , Sumer : in-nu „ negation „
Kalif.Penutian : Wintu : mina „ negative „ / nim / mina „ no / not „ ,
Maidu : men , Plains M. : nHimi „ not / negative „ ,
Mutsun : ne / nu „ there / this „ , Yawdanchi Y. : am / an „ not „
Mayan : min „ there „
Hibito-Cholan : Chalon :  ma / na „ negation „
Chipayan : Uru / Proto-Uru : an a , Pukina : am , Uchumataqu : hana ,
Chipaya : ana „ negation „


288.NÉNE / NÉNI „ Aunt / Older sister „
Hungarian : néne / néni , Sumer : ni / mi „ female „ / munus „ aunt „
Kalif.Penutian : Wintu : nen , N.S.M. : ’en.is-y , Mutsun : an-si „ aunt „ ,
Sta. Cruz C. : an-si , maidu : né „ mother „
Mayan : Chicomuceltec : nunu „ older sister „ , Tojolabal : num

289.NÉZ „ Watch „
Hungarian : néz , Sumer : ni / nu „ look „
Kalif.Penutian : Wintu : nay / sos „ watch „ / hay „ „ look „ , N.S.M. : micyksy ,
C.S.M. : na’-ny „ to see „ , Plains M. : neena „ to show „ ,
Mutsun : xine „ look ! „ / mexe „ look „

290.NŐ / NÉ „ Female „
Hungarian : nő / né , Sumer : ni / mi / munus
Kalif.Penutian : Wintu : ne „ mother „ , Proto-Wintu : neh „ mother „ ,
Mutsun : ne / me „ grand mother „ Maidu : né „ mother „

291.NÉV „ Nome „
Hungarian : név
Mayan : Huastec / Tojolabal / Mam / Pocomchi / Chuj / Kanjolabal / Teco /
Ixil / Jacaltec / Quiche / Aguacatec : bi , Sacapultec : be , Tojolabal : bil ,
Pocomchi : bih

292.NYAK „ Neck „
Hungarian : nyak , Sumer : nak / gak
Kalif.Penutian : Wintu : dok , Proto-Wintu : dok , Chalon C. : makutʃ „ jow „ ,
Marin M. : noka „ back / soulders „ , C.S.M. : makaʃu „ face „ ,
N.S.M. : ma.kas-y „ face „ , Nisenam : ya’kbʷa „ face „ , Yokut : ni-kis „ neck „ ,
Chukchansi Y. : uku-sul „ chin „
Mayan : Huastec / Chicomuceltec / Chol : nuk / nuc , Tzotzil : nuc , 
Kanjolabal /Tzeltal : nuq , Chorti : nuc / nuq , Huastec : nuk , Acatec : nu
Huave : nok

293.NYAL „ Lick „
Hungarian : nyal , Sumer : eme
Kalif.Penutian : Proto-Wintu : nal , Wintu : t’el
Mochican : Mochica : nae

294.NYÉK „ Borderland „
Hungarian : nyék
Kalif.Penutian  : Lake M. : naa’ke „ dam „

295.NYELV „ Tongue „
Hungarian : nyelv , Sumer : eme / e-me / ŋele
Kalif.Penutian : Maidu : e-nim „ tongue „ , Plains M. : nem.it „ throat „ /
nep.it „ tongue „ ,S.S.M. : nep.it-nt „ tongue „ , N.S.M. : nep.it-y

296.NYÍL / NYÍLVESSZŐ  „ Bow „
Hungarian : nyíl , nyílvessző
Kalif.Penutian : Wintu : not , Maidu : nol , Yowlumne : tuyu „ to shoot „
Mayan : Classic M. : hul „ soear „
Mapuchean : pelki

297.NYOM „ Trace „
Hungarian : nyom , Sumer : nam ?
Kalif.Penutian : Miwok : noj / nuja / nojja / nije

298.OK – ÖK  -UK – ÜK „ Thair „
Hungarian : ok – ök – uk – ük
Kalif.Penutian : C.S.M. : ko / k , N.S.M. : ko , Plains M. : ko

299.ÓRA „ Time „
Hungarian : óra , Sumer : a-ra
Kalif,Penutian : Miwok : olo-win , Plains M. : ’o.ras , Wintu : po.m
Mochican : Mochica : ner
Chipayan :  Uru : ora

300.OTT / ITT „ There „
Hungarian : ott / itt , Sumer : ta11
Kalif.Penutian : Mutsun : iti  , C.S.M. : iti , Nisenam : hohodi
Mayan : Yucarec : te , Tzotzil : te / tah      

301.ŐK „ They „
Hungarian :  : ők
Kalif.Penutian : C.S.M. : i-ko , Plains M. : ko

301.ÖL „ Kill „
Hungarian : öl , Sumer : ul7 „ to beat / to lead „
Kalif.Penutian : Mutsun : olhs.e „ kill „
Mayan : xuul

302.ÖLELNI „ Embrace „
Hungarian : ölelni
Mayan : Mam : tzulil

303.ÖN / MAGA  „ You „
Hungarian : ön / maga
Kalif.Penutian : Mutsun : me / ma.m / me.n „ you „ , Rumsen C. : me „ you „ ,
Chalon C. : me „ you „ , Rumsen : me-n : „ thou „ , Mutsun : me / men 
„ thou „ ,Nisenam : mi’ „ you „ , Wintu : mi „ you „ , Yaudanchi Y. : mi  „ you „ ,
Tachi Y. : ma „ you „  Konkow : ma „ you „
Mayan :
Huave : inan
Chipayan :  Uru : anchup , Uru / Uchumataqu : am

304.ÖREG : „ Old „
Hungarian : öreg , Sumer : rabi / labiru
Kalif.Penutian : Mutsun : yer-se

305.ÖRÖKKÉ „ Forever „
Hungarian : örökké
Kalif.Penutian : Rumsen C. : uzegne ( usekne )

306.ŐS „ Ancestor „
Hungarian : ős , Sumer : us
Kalif.Penutian : C.S.M. : sy , Mutsun : yer-se „ old „ , Nisenam : hec
Mayan : Yucatec : uchben „ ancient „
Mapuchean :  kuse / fucha „ ancestor „ / füchá „ old „

307.ÖSSZES „ All „
Hungarian : összes
Mixe-Zoque : Mixe : kesye
Mochican : Mochica  : ysec / sec

308.ÖT „ Five „
Hungarian : öt
Mayan : jo-to

309.PATAK „ Creek „
Hungarian : patak
Kalif.Penutian : Wintu : waqat
Mayan : Chol : pa „ river „

310..PAPA / PAPÓ „ Grandfather „
Hungarian : papa / papó , Sumer : pap / pab „ father „
Kalif.Penutian : C.S.M. . papa , N.S.M. : pa.pa „ grandfather „ ,
Wintu : pa.pa „ father „ ,
Mutsun : pa.pa „ grandfather „ / papa „ father „
Mayan : Huastec / Chontal : pap
Chipayan : Uru : epe / apichi
Mapuchean : papay „ mamita „

311.PETE „ Ovule „
Hungarian : pete
Kalif.Penutian : Mutsun : pete „ fly „ , Nisenam : pedes „ louse „

312.PICI „ Wee „
Hungarian : pici
Mixe-Zoque : Mixe : pik
Tallan : Colan : icum „ boy „ , Catacao „ icuchim „ boy „ / pichim „ woman „ /
icuchim capuc „ girl „ , Colan : hicu „ girl „ ,
Chipayan :  Uru : pici / pichi „ child „
Mapuchean :  pichin „ little „ / pichi / puchu / pichitu „ short „ , pichi „ few „ ,
pichirunae „ easy „/ pichitu „ little time „ , pichi „ boy „

313..PIRÍT „ Toasting „
Hungarian : pirít , Sumer : bil „ to burn / bir / bur „ bload „
Kalif.Penutian : Plains M. : welky „ to burn „
Chipayan :  Chipaya : urit-zarna
Mapuchean : pelo / pelom „ light „ / wilufkulen „ shine „

314..PIROS / VÖRÖS/ PIRKAD „ Red / Dawn „
Hungarian : piros / vörös , Sumer : piriŋ „ bright 2 / pirig „ white „ / bar „ to flame „
Kalif.Penutian : Nisenam : pilo „ brand „
Mapuchean : pelo / pelom „ light „ / wilufkulen „ shine „

315..PÓK „ Spider „
Hungarian : pók , Sumer : pulug
Kalif.Penutian : Wintu : baq / bukul , Nisenam : boko , S.S.M. : pok.um-nt ,
N.S.M. : pok.um-u „ black spider „
Mayan : pooxyp ?
Mixe-Zoque : Mixe : pooxyp

316..POR „ Powder / Dust „
Hungarian :  por , Sumer : epru „ powder / par-im „ dry land / earth „
Kalif.Penutian : Wintu : bok „ powdr „ / baq „ dust „ ,
Plains Wintu : pʰuk „ ashes „
Mayan : Mam : puj , Huastec : poho
Hibito-Cholan : Chalon :  pum / pun

317..PÖRKÖL „ Ball „
Hungarian : pörköl , Sumer : bil „ to burn „
Kalif.Penutian : S.S.M. : pohko-nt , N.S.M. : po.ko „ ball „ ,
Plains M. : posko „ to ball „

318.REPÜL „ Flit „
Hungarian : repül
Mayan : Quiche : rupop ,  Qeqchi : rupik / purik
Mapuchean : mepü „ fly „ / mapün „ wing „

319.RÉSZ : Part „
Hungarian : rész
Kalif.Penutian : Mutsun : ris-ui

320..ROSSZ „ Bad „
Hungarian : rossz
Kalif.Penutian : S.S.M. : uswi , Proto-M. : us / ys , Nisenam : ocim , 
Mutsun : rochi-me

321.RÖG „ Clot „
Hungarian : rög
Mapuchean :  raq /  rag „ clay „

322.SAS „ Eagle „
Hungarian : sas , Sumer : a
Kalif.Penutian : Wintu : hu.s „ buzzard 2 , Proto-Wintu : hu-s „ buzzard „ ,
Nisenam : hus „ buzzard „ / hukpas „ eagle „ , Wintu : xu-q „ eagle „ ,
N.S.M. : hu’.us-u „ buzzard „ , C.S.M. : huusu „ buzzard „

323.SEBES „ Fast „
Hungarian : sebes
Kalif.Penutian : Musun C. : usupu / uspu
Mayan : Itza : seeb

324.SIET „ Hurry „
Hungarian : siet
Chipayan :  Uru : siak-chai

325.SÍP „ Whistle „
Hungarian : síp
Mayan : Pocomchi : sub , Teco : suuba
326.SOK „ Many / Much „
Hungarian : sok , Sumer : sug „ many / much „
Kalif.Penutian : Mutsun : sok.e / syk.e „ many „ / kese „ much „ / ’is.ak „ 
big „ ,Rumsen : exe „ many „ , C.S.M. : suk.e „ many / much „ ,
Plains M. : syk.e „ many / much „ ,
Lake M. : cake „ many / much „ , Patwin : cake „ many „
Chipayan :  Uru : ashkin „ long „

327.SÖR „ Beer „
Hungarian : sör
Kalif.Penutian : Plains M. : salbe.sa

328.SÖTÉT „ Dark „
Hungaian : sötét
Kalif.Penutian : Chalon C. : satkisti „ dark „ , Rumsen C. : satkisti „ dark „ ,
Plains M. : sete’te „ brown „

329.SÜT / SÜL „ Roast „
Hungarian : süt / sül , Sumer : ʃeg „ roast „
Kalif.Penutian : Wintu : c’.tik Miwok : cyl.a , Chalon C. : sottow „ fire „ ,
Valley Y. : osit / ocit „ fire „ , King River Y. : ucut „ fire „ ,
Yowlumne : sut’u „ toast „ Chukchansi Y. : s’-sit „ fire „ ,
Mutsun : sak.er „ fat „ / sot.ow „ fire „ , Chalon C. : ʃoton „ fire „
Rumsen C. : coto / cotow „ fire „ / sak.er „ fat „ / sot.ow „ fire „ ,  
Sta. Clara C. : coto „ fire „ , Chochenho : saw.er „ fat „
Mayan : Uspantec : cilij „ to roast „ , Tzotzil : cil(el) , Teco : ciil-li ,
 Mopan : cielna , Classic M. : chitin „ oven „

330.SZAG „ Smell „
Hungarian : szag , Sumer : sg-tag
Kalif.Penutian : Wintu : sub , Proto-Wintu : sub- u
Mayan : Kakchikel : uxla7

331.SZÁJ „ Mouth „
Hungarian : száj , Sumer : saptu „ mouth „ / ʃu+ai „ mouth + opening „ ,
Akkád : saptu „ lip „
Kalif.Penutian : Wintu : c’uj / c’u.q / c’oq „ suck „ , Proto-Wintu : tʃ’uy-u „ 
suck „ ,Plains M. : sutpu / cujmu „ to suck „
Mayan : Kakchikel : shi / chi
Mochican : Mochica : saap / sad

332.SZAKÁL „ Beard „
Hungarian : szakáll , Sumer : sig „ beard / siki / sig „ fur „
Kalif.Penutian  : Wintu : c’ek „ hair / beard / hary „ , Proto-Wintu : seke ,
Chalon C. : sepek „ beards „
Mayan : Chicomuceltec : sucul

333.SZAKÍT „ To teart „
Hungarian : szakít , Sumer : sag̃a
Kalif.Penutian  : S.S.M. : sak

334.SZÁL „ Wing „
Hungarian : szál ( repül )
Kalif.Penutian  : C.S.M. : ʃala „ wing „

335. SZÁL „ Thread „
Hungarian : szál
Kalif.Penutian  : C.S.M. : si-ja „ cane „ , Plains M. : hi.lo „ thread „
Mayan : Jacaltec /    Kanjobal : cal , Chuj : caal , Tojolabal : calal

336.SZALAD „ Run „
Hungarian : szalad
Chipayan : Uru : sunati

337.SZÁLL „ Fly / To fly „
Hungarian : száll , Sumer : lil „ air / wind „
Kalif.Penutian  : Plains M. : syle.t-y  „ fly „ / sale „ feather „ , Wintu : xil ,
C.S.M. : s’yl.t , N.S.M. : syle.t-y

338.SZÁM / SZÁMOL „ Number „
Hungarian : szám / számol
Kalif.Penutian : Wintu : xa-m

339.SZÁR „ Shit „
Hungarian : szár , Sumer : sar
Kalif.Penutian : Wintu : c’ar / c’uru.q „ grass „

340.SZÁRNY „ Wing „
Hungarian : szárny
Kalif.Penutian : Plains M. : sale

341.SZEGÉLY „ Border „
Hungarian : szegély
Chipayan :   chika

342.SZEL „ Cut off „
Hungarian : szel , Sumer : sil(a) „ cut up „ / ze „ to sloughter / to shear „
Kalif.Penutian : S.S.M. : selu „ to chip „ , Wintu : tʃil „ to rip „ ,
Proto-Wintu : tʃel „ rip „ ,Mutsun : tʃel „ rip „

343.SZÉL „ Wind „
Hungarian : szél , Sumer : lil „ storm „
Kalif.Penutian : Wintu : til , Plains M. : wel.eli „ wind / windy „ / lilik „ 
thunder „
Mixe-Zoque : Zoque : seje „ wind „ / se.m „ wind / aire „
Chipayan :    Uru : siri , Chipaya : silla „ sun „

344.SZEM „ Eye „
Hungarian : szem , sumer : se-numun „ seed „
Kalif.Penutian : Plains M. : sempuk.aj „ eyebrow „ , C.S.M. : symty „ eye „ ,
N.S.M. : sit.i „ eye „ , Rumsen C. : symp „ to blink „ , Yokut : sa’sa „ eye „
Mayan : itza : ixiim „ corn „

345.SZEM / MAG „ Seed „
Hungarian : szem , Sumer : seim „ grain „ / ʃe / ʃi+a’m „ cereals fraim „
Kalif.Penutian : N.S.M. : sim’ij.a
Mayan : synty

346.SZÍKKADNI „ To dry „
Hungarian : szíkkadni
Mayan : Tzutuhil : caqiij , Mam : cqiij „ dry „ , Kakchikel / Quiche / Achi /
Uspantec : caqij ,  Pocomam : ciqiij , Kekchi : caqi

347.SZILAJ „ Wild „
Hungarian : szilaj
Kalif.Penutian : Yokuts : zilab „ swift „

348.SZÍLKE „ Knife ? „
Hungarian : szílke
Mayan : saru / sar , Tojolabal / Jacaltec / Chuj / Kanjobal : salu

349.SZÍV „ Heart „
Hungarian : szív , Sumer : ʃa / ʃug4 / sa-a „ heart „ / zi „ gorge / throat „
Kalif.Penutian : Plains M. : weski , C.S.M. : wy ʃki , S.S.M. : wyhku-nt ,
N.S.M. : wiski , Mutsun : sire/ sir.e , Rumsen : sir.e
Chipayan :  Uru : ich-is , Pukina : sehe


350.SZÍVÓ / SZOPÓ „ „ Sucker „
Hungarian : szívó / szopó , Sumer : sub „ to suck „ / saptu „ „ mouth „
Kalif.Penutian : Plains M. : sawak.a.c , Wintu : xub
Mayan : Quiche / Pocomchi : cub

351.SZÓ / SZÓLNI „ World „ To tell „
Hungarian : szó / szólni
Kalif.Penutian : PlainsM. : syl.e „ to tell / to speak / to talk „ ,
Yawdanchi : xay „ speak „ , Wintu : cew „ talk „
Mochican : Mochica : ssias
Hibito-Cholan : Chalon :  c̆ase(h) „ talk „
Chipayan : Uru : ca , Chipaya : kxauca

352.SZŐR „  Hairs „
Hungarian : szőr
Mayan : Jacaltec / Kanjobal / Chuj / Ixil : sil , 
Huastec / Aguacatec / Motozintlec : si

353.SZŰK / SZOROS „ Narow „
Hungarian : szűk / szoros „ , Sumer : sig.sig „ narrow / sig / siga „ lean „
Kalif.Penutian : Wintu : ci-w / cok , N.S.M. : cuc.upi , C.S.M. :sesi „ thin „
Chipayan :  Chipaya : xe.ku

354.SZÜL / SZÖLETETT „ Born „
Hungarian : szül / született
Kalif.Penutian : Chukchansi Y. : t’ul
Mayan : siij / siijil
Mapuchean : yallen „ live „

355.SZURONY „ Bajonett „
Hungarian : szurony
Kalif.Penutian : Mutsun : asirim / asir

356.TAKAR /TAKARÓ „ Cover / Hide „
Hungary : takar / takaró
Kalif.Penutian : Plains M. : talka , S.S.M. : talka , N.S.M. : talka , Wintu : dOk
Mayan : Yucatec / Itza : tuc , Kakchikel : ta-kuchu „ cover „
Mapuchean :  takun

357.TÁBLA „ Board „
Hungarian : tábla
Kalif.Penutian : Plains M. . tapla , S.S.M. : tapla-nt , N.S.M. : tapla

358.TAKARÓ „ Blanket „
Hungarian : takaró
Chipayan : Chipaya : tax

359.TÁL / TÁLCA „ Tray „
Hungarian : tál / tálca , Sumer : utul „ pot „
Kalif.Penutian : Plains M. . pilat.on
Chipayan : Uru : tal / ktala

360.TALAJ „ Ground „
Hungarian : talaj
Kalif.Penutian : Yokut : attil-la

361.TÁMAD „ Arise „
Hungarian : támad
Kalif.Penutian : Mutsun : tanai

362.TE „ You „
Hungarian : te
Mayan : at , Huastec : ot , Itza : tech
Totonac : ta

363.TEGEZ „ Quiver „/ Basket „
Hungarian : tegez
Kalif.Penutian : Wintu : ta-kus „ basket „ ,
Coast M. . tika „ burden basket „ , Lake M. : tika „ burden basket „

364.TELE „ Full „
Hungarian : tele
Mayan : Yucatec / Itza / Lacandon : tul

365.TESTVÉR „ Brother „
Hungarian : testvér , Sumer : ses
Kalif.Penutian : Mutsun : tanses , Wintu : so

366.TESZ „ Stand „
Hungarian : tesz
Kalif.Penutian : Maidu : tis-woye „ stand „ , C.S.M. : isy „ to do „ ,
Chukchansi Y. : di? ʃ

367.TÉP „ Tear „
Hungarian : tép
Kalif.Penutian : Plains M. : tep.a „ to cut „ , C.S.M. : te.p-st.l „ to cut „ ,
S.S.M. : te.p.st.l „ to cut „ , N.S.M. : tep.a „ to cut „ , Wintu : xeo / yeo „ 
rip „ ,Proto-Wintu : tep „ break „ Maidu : tsap „ tear / rip „

368.TESZ „ Put „
Hungarian : tesz
Kalif.Penutian : Yawdanchi Y. : tuc „ to make „ , Yowlumne : ’ is „ to make „
Chipayan :  Chipaya : uch
Mapuchean : acun „ finalizar „

369.TETŰ „ Louse „
Hungarian : tetű
Kalif.Penutian : Maidu : ket / ketu / di , N.S.M. : katu , C.S.M. : ketu ,
S.S.M. : ketu , Coast M. : ket , Lake M. : ket / ke.t ,
Yowlumne Y. : ti’it̝ „ louse „ , Yokuts : ti’it̩
Mapuchean :  ten / tün


370.TÓ „ Lake „
Hungarian : tó , Sumer : tul „ fountain „
Kalif.Penutian : Yokut : to’-i „ lake „ / tai / ta-iy „ sea „ , Wintu : yot ,
S.S.M. : to-ji „ pond „

371.TOKA „ Dewlap „
Hungarian : toka
Kalif.Penutian : N.S.M. : tok.olo.la „ neck „

372.TOL „ Push „
Hungarian : tol
Mayan : Mopan : tulc̆at / tuchinit
Mixe- Zoque : Mixe : tej  „ to push „
Chipayan : Chipaya : tar „ move „

373.TÖR „ Break „
Hungarian : tör , Sumer : tar „ to break / cut / to cut „
Kalif.Penutian : Mutsun : tirsu-n „ break „ ,Yokuts : talo „ to break ,” ,
Maidu : top „ to break

374.TOROK „ Throat „
Hungarian : torok , Sumer : tur
Kalif.Penutian : S.S.M. : tok.o’-la-nt , N.S.M. : tok.olo-la ,
Mutsun : horkos „ throat „ , Mutsun : horko „ to swallow „
Cullean : ura
Chipayan : Chipaya : kora

375.TOLVAJ „ Thref „
Hungarian : tolvaj
Kalif.Penutian : Wintu : gay

376.TÖVIS / TŰSKE „ Thorn / Arbor / Spine „
Hungarian : tövis / tűske
Kalif.Penutian : Mutsun : tiwis „ flowers „ , Rumsen : tiius 2 flower „ ,
Wintu : tis „ arbor „
Mayan : Chorti : tis / tes , Kakchikel : kix „ thorn „

377.TUD „ Know „
Hungarian : tud
Mayan : Mam : ta

378.TŰSSZENT „ Sneeze „
Hungarian : tűsszent
Kalif.Penutian : Wintu : tise

379.TŰ „ Needle „
Hungarian : tű
Mayan : Huastec : titam

380.TŰZ „ Fire „
Hungarian : tűz , Sumer : izi / iz-zi „ fire „ / si4 „ dark read „ / ug „ burn /
burning heat „
Kalif.Penutian : Valley. Yokut. : ocit / osit , King R. Y. : ucut ,
Chukchansi Y. : o’sit , Yowlumne „ ’os.t , Toltichi Y. : ocit / oxit „ fire „ ,
Yaudanchi Y. : uchit „ fire „ , Wikchamni Y. : ’usi tʰ  „ fire „ ,
Nisenam : sa , Maidu : sa , Pitt R. : ma’l-is , C.S.M. : ʃu ʃu „ firewood „ ,
N.S.M. : ʃu ʃu „ fierewood „ , Wintu : cu-s „ wood / doc „ fire „ ,
Rumsen : sottow / cotow „ fire „ , mutsun : sate „ toast „ ,
Soledad C. : is-mi „ sun „ , Sta. Clara C. / Mutsun : coto „ fire „
Mayan :  Itza : si „ wood „ , Kekchi : sub / sib ( füst „ smoke „ ) ,
Kekchi : ta-sikaj ( füst „ smoke „ ) 
Mochican : Mochica : ox
Cullean : su „ sun „
Chipayan : Uru : aza / uxi „ light „ , Chipaya : uxsichy „ heat / burn „ ,
Chipaya : ux „ fire „ , Uru : uxi / isis / chici „ fire „

381.ÚJ „ New „
Hungarian : új
Mayan : belaj , Huastec : alebe
Chipayan : Uru : egi , Chipaya : ewu
Mapuchean : ailla

382.UJJ „ Sleeve”
Hungarian : ujj
Kalif.Penutian : Maidu : duj-i  ( Pitt River )
Lake M. : tisi

383.ÜL „ Sit „
Hungarian : ül , Sumer : ulu / úr „ lap „
Kalif.Penutian : Chukchansi Y. : holo ʃ „ sit „

384.UNK – ÜNK „ Our „ / Suffix
Hungarian : unk – ünk
Kalif.Penutian : Chalon C. : mak , Rumsen : muk , Plains M. : mas ,
N.S.M. : ma. ʃ , Wintu : ni

385.ÚR „ mr. „
Hungarian : úr
Mapuchean :  kure

386.ÜREG „ Cave „
Hungarian : üreg
Mayan : Kakchikel : jul „ cave „

387.ÚT „ Road „
Hungarian : út
Mayan :
Totonac : tii / tijia
Huave : tiujt
Mixe-Zoque : Sayula : tou , Mixe : tuu „ road „
Mochican : Mochica : tui

388.UTÁN „ After „
Hungarian : után , Sumer : a-ta
Kalif.Penutian:  Wintu : ta / ho-n

389.ÜSZÖG „ Five „
Hungarian : üszög
Mayan : caac „ five „ , Yucatec / Chuj / Tzeltal / Chorti : cac ,
Tzeltal / Chorti : qac

390..  ÜT / MEGÜT „ To hit „+
Hungarian : üt / megüt , Sumer : tud „ to beat „
Kalif.Penutian : N.S.M. : takja / ma’ta „ to hit „ ,
Plains M. : pat.a „ to slap „ , Mutsun : tule „ knock „
Mayan : Classic M. : tah / ta-ho „ strike / to strike „ , Itza : tal „ beat „

391. ŰZ „ Drive „
Hungarian : űz , Sumer : us
Kalif.Penutian : Chukchansi Y. : hu: ʃe

392.VAD „ Wild „
Hungarian : vad
Kalif.Penutian : Miwok : wuntu / wunut „ to hunt „
Hibito-Cholan : Chalon : vax

393.VÁG „ Cut / Slash „
Hungarian : vág , Sumer : sag5 „ to slaughter „
Kalif.Penutian : Wintu : tak „ slash / to cut „ , Maidu : hak „ to tear „

393.VAKAR „ Scrape / Scratch „
Hungarian : vakar
Kalif.Penutian : N.S.M. : wacu.k-u „ scrape „ , Palins M. : wic.a „ to scratch / 
wec.a „ to scrape „ , Mutsun : wak / waxa „ scrape , 
Proto-Wintu : k’ar-a / gʰar „ scrape „ ,
Lake M. : woca „ to scratch / to scrape „

394.VAL – VEL „ With „ / Suffix
Hungarian : val – vel
Kalif.Penutian : C.S.M. : wil , Wintu : elvine
Mayan : Chol : woli , Uspantec : wi / woni

395.VALAHA „ Ever „
Hungarian : valaha
Kalif.Penutian : Proto-Wintu : olhen

396.VAN „ Be „
Hungarian : van
Kalif.Penutian : Mutsun : am  , Plains M. : ?ama „ was „
Mayan : Classic M. : an / aan / na
Mapuchean :  ne

397.VAR „ Sew „
Hungarian : var
Kalif.Penutian : Wintu : hur , Proto-Wintu . hur-u „ sew „ , gʰar / k’ar-a 
„ scrape „ ,Patwin : hur „ to sew „

398.VÉL / GONDOL „ Think „
Hungarian : vél / gondol
Kalif.Penutian : Proto-Wintu : hal „ think „ , Plains M. : ho’o.j-u , 
N.S.M. : ho.ju „ think „

399.VÉN „ Old „
Hungarian : vén , Sumer : su-n „ old „
Kalif.Penutian : Wintu : ho-n
Mayan : Itza : uch-ben
Mixe-Zoque : Oluta : sun  . Zoque : ambanu
Mapuchean :  wintu


400.VÉNA „ Vein „
Hungarian : véna
Chipayan : uru : wina

401.VÉR „ blood „
Hungarian : vér
Chipayan : Kallahuaya : jir „ red „

402.VÉS „ Chisel „
Hungarian : vés
Kalif.Penutian : Lake M. : Woca „ to scrape / to scratch „ , N.S.M. : wic.a / 
wecu „ to scrape „ , Plains M. : wic.a „ to scratch „ / wec.a „ to scrape „

403.VILÁG „ World „
Hungarian : világ , Sumer : bar / par „ world / country „
Kalif.Penutian : Plains M. : wa.li „ World „ , C.S.M. : w’al.i „ world / to graind „ ,
N.S.M. : wal.i „ ground „ / wil.ep-y / wal.i „ world „ , S.S.M. : hale.’aH-nt 
„ world „ ,Patwin : wilak „ world „ , Proto-Wintu : wilak „ world „ , 
Mutsun : pi’re „ world „ ,
Chochenho C. : warep „ world „
Mochican : Mochica : uij / wix

404.VILÁGÍT / VILLÁM „ Lighting „
Hungarian : világít / villám , Sumer bil „ to burn „ / bir / bur „ blood „ /
bar „ flame „ , bar / paar „ white „
Kalif.Penutian : Plains M. : wil.ep „ lightning „ / welki „ to burn „ ,
N.S.M. : wil.ep.y „ lightning „ , S.S.M. : wil.ep-aH-nt „ lightning „ /
S.S.M. : vela._t_st.l „ shine „ ,
Wintu : wa-lu-kit „ lightning „ , Proto-Wintu : wal-u „ lightning „ ,
Valley N. : yo’wil „ lightning „ , Nisenam : yo’wil / wispil „ lightning „ ,
Maidu : wipili „ lightning „ , Chalon C. : witpe „ lightning „ ,
Sta. Cat . C. : wilep / wilka „ lightning „
Mapuchean : pelo / pelontu „ light „ / wilüf külen „ shine „

405.Világos „ Light / Bright „
Hungarian : világos , Sumer : bir / piriŋ „ bright „ , bar / paar „ white „
Kalif.Penutian : Plains M. : wel.i „ bright „ / wilep-y „ to shine „ ,
S.S.M. : we-la-nt „ light „ / wela’-t-st.l „ to shine „ , Mutsun : wiya
Mapuchean : pelo / pelontu „ light „ / wilüf külen „ shine „

406.VIRÁG „ Flower „
Hungarian : virág , Sumer : girim
Kalif.Penutian : Plains M. : wile

407.VÍZ „ Water „
Hungarian : víz , Sumer : eʃ10 „ rain „ / iz-zi / iz-zi8 „ water „ /
peʃ10 „ coast „ / bi+eʃ „ drop+water „ / bis / biz „ drop „
Kalif.Penutian : Mutsun : si , Rumsen C. : si / si.j ,  Chalon C. : si ,
Chochenho : si „ water „ / wix.a „ swim „ , Konkow : sé’wi „ river „
Mochican : Mochica : uix
Chipayan : Uru : koasi , Uchumataqu : kwesi , Chipaya : kuas

408.ZÁR „ close „
Hungarian : zár , Sumer : xa „ to close „
Kalif.Penutian : Wintu : su-úr „ close „

409.ZÚZ „crush „
Hungarian : zúz , Sumer : gaz / guz
Kalif.Penutian : Wintu : xus „ crush „ , Maidu : tus „ break / to break 

410.ZSÍR „fat „
Hungarian : zsír , Sumer : ʃamnu „ fat „ , Akkád : zal „ fat „
Kalif.Penutian : Mutsun : saure „ grease „ / sak.er „ fat „ , Rumsen : sak.er 
„ fat „, Chochenho C. . saw.er „ fat „ lake M. . set.a 2 fat „

További Magyar eredetű szavak a Kaliforniai Penutian nyelvekben :

Apály ~ C.S.M „ valley / völgy „
Kapu ~ Patwin „ to dig / ásni „
Ken ~ Wintu „ pickle / pác „
Lépni ~ C.S.M. „ to set „ lemenni ? „
Len ~ Wintu „ ago /előtt / ezelőtt „
Ott ~ Rumsen  C. „ go /megy „
Puha ~ Wintu „ there /ott „
Rakat ~ Chalon C. „ nome / név „
Takara ~ Chalon C. „ rib / borda „
Tus ~ Maidu „ break / tör „

Mixe nyelvekben :

Akony ~ „ child / gyerek „
Nema ~ „ fog / köd / pára „
Papa ~ „ moon / hold „

Mam Maya  :
Baj ~ „ kill / megöl , meghal „
Nyaka ~ talán / vajon
Pajul / Pjul ~ old / bogoz

Tzotohil Maya  :
Pacal ~ ” thick / vastag  „

Culle nyelv  :
Uran ~ „ river „
Uram ~ „ cold „

Mochica nyelv :
T’urr ~ „ hard „

Mapuche nyelv :
Nhom „ quiet / szelid „
Orken „ fog / köd , pára „
Penge „ show / mutat „




Magyar turanid típusú asszony




Magyar turanid típusú lány



Maidu asszony



Mochica asszony


Mochica asszony

Mapuche lány

 Bibliográfia :

A grammar of Mapuche …-A Google könyvek

A.Metraux : Contribution á l’ethnographie et á la linguistique des indiens uro d’ ancoaqui

Persée : Contribution á la lengue Mucik
Persée : The relationship of Huave and Mixe

Persée : A structural comparison of the Californian Penutian

P. Rivet : La lengue Uru ou Pukina


Komoróczy G. : Sumér és magyar ( Budapest 1978)

Stark , Louisa : Mayan affinites with yunga of Peru

Wintun Grammar …-Google Books

Proto-Wintun  …Google Books

The Relationship of Wintuan to …Google Books

Other ………
Sumer nyelv :

Cunningham : Sumer grammar
Daniel A. Foxvog : Introduction to Sumerian grammar
Dretz Otto Edzard : Sumerian grammar
John A. Haloran : Sumerian lexicon
Zólyomi : Sumer grammar
Végh Csaba : Sumer nyelv és írás rövid története
Egyébb …

Kaliforniai Penutian nyelvek :

Cato : A stuctural comparison of the Californian Penutian
Callaghan  : Plains Miwok dictionary
Callaghan : Evidence for Yok – Utian
Callaghan : Proto – Utian ( Miwok – Costanoan )
Callaghan : Northern Sierra miwok dictionary
Collord : Yokuts grammar Chukchansi
Broadbent : The Southern Sierra Miwok language
Dixon : Maidu dictionary
Dixon and Kroeber : New linguistic family of California
Eatuges : Central Hill Nisenam texts with grammatic sketch
Golla : California indian languages
Kroeber : The Valley Nisenam
Kroeber : Yokuts dialekt survey
Mason : The Mutsun dialekt of Costanoan based ont he vocabulary of the la Cuenca
Shaul : Rumsen grammatical anomaly and linguistic prehistory
Shephard : Proto – Wintun
Shipley : Maidu grammar
Shipley : Maidu dictionary
Stanley : Yawelmany vocavulary
Stanley : Yokuts language of California
Okrand : Methatesis on Costanoan grammar
Okrand : Mutsun grammar
Pitkin : Wintu grammar
Pitkin : Wintu dictionary
Uldal : Maidu grammar
Whistleer : Ablaut in Hill Patwin
Egyébb …